ތާރީޚުގެ ތެރެއިން ފުވައްމުލަކު ތަޢުލީމު

ހިޖުރީ ގޮތުން 1365 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީގައި ފުވައްމުލަކުގައި ސްކޫލް މަދްރަސާ މަކްތަބް ފަދަ އެއްވަސް ކިޔަވާދޭތަނެއް ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ ގޮތުންވެސް ހިންގާފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ރަށުގެ މީހުން ތަޢުލީމް ހޯދަމުން ދިޔައީ އޭރަކު ރަށުގައި އުޅުއްވާ އެކިއެކި ޢިލްމުވެރިންގެ އަރިހުންނެވެ. މިނޫން ގޮތަކަށް ތަޢުލީމު ޙާސިލްކުރެވިފައިވަނީ ދާދި މަދުފަރާތަކަށެވެ. މިދެންނެވީ މާލެއިންނާއި ބޭރު އަތޮޅުތަކުންނާއި އަދި ބޭރު ޤައުމުތަކުން ތަޢުލީމް ޙާސިލް ކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ.

ހިޖުރީގޮތުން ބާރަވަނަ ސައްތައިގެ ފަހުކޮޅުންފެށިގެން ތޭރަވަނަ ސައްތައިގެ ވިހީގެ އަހަރުތަކާއި ހަމަޔަށް ފުވައްމުލަކުގައި ހުންނެވި އެންމެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިޔަކީ އަންނާއިބު މުޙައްމަދު އިބުނު އަލްގާޒީ އިބްރާހިމް މަޖްދުއްދީނެވެ. އޭނާއަކީ ޤުރުއަނާއި ތަޖްވީދު އިލްމުގެ އިތުރަށް ޢަރަބި ލުޢަތާއި ނަޙްވު ސަރުފު ފަރާއިޟާއި އަދި ނިޔަމިކަން ރަގަޅަށް ދެނެވަޑައިގެން ހުންނެވި ބޭފުޅެކެވެ. އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސިދީފުވައްމުލަކަށް ވަޑައިގެން މިއަންނާއިބު މުޙައްމަދުގެ އަރިހުން ނުވަތަ ފަނޑިޔާރު ތައްޚާނުގެ ދޮންމަނިކުގެ އަރިހުން ކިޔަވާވިދާޅުވިކަންވެއެވެ. އަންނާއިބް މުޙައްމަދަކީ ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީގެ މައިފުށުގެ ބޮޑުބޭބޭ ކަމަށްވުމާއިއެކު ސީދީ ފުވައްމުލަކުގައި ހުންނެވީވެސް އަންނާއިބު މުޙައްމަދު ދިރިއުޅުއްވަމުން ގެންދެވި އޭނާގެ އަނބިކަބަލުންގެގޭގައެވެ. އެއީ އޭރު ހުރި ''ދޫޑޭރެ'' ކިޔާގެއެކެވެ. އަންނާއިބް މުޙައްމަދުގެ އަރިހުން ޢިލްމު އުގެނިވަޑައިގަތް ފުވައްމުލަކު ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޝްހޫރުވީ އޭނާގެ ތިންބޭފުޅުންނެވެ. އެއީ ދޫނޑޭރެ އަލިދީދީއާއި، އަޙްމަދުދީދީއާއި، ދޮންތުއްތުދީދީއެވެ. އެދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ފިޤްޙަށް އެންމެ މޮޅީ މިއަޙްމަދުދީދީ ކަމަށާއި، އަރަބިބަސް އެންމެ ބޮޑުކޮށް އެގިވަޑައިގަންނަވަނީ މިދޮންތުއްތުދީދީއަށް ކަމަށާއި، ފަރާއިސަށް އެންމެ މޮޅީ މިޢަލިދީދީ ކަމަށް ފަޟީލަތުއްޝައިޙް ޙުސެއިން ސަލާހުއްދީން ވިދާޅުވިކަމަށްވެއެވެ. މިތިންބޭފުޅުންވެސް އެބޭފުޅުންގެ ގޭގައި މީހުންނަށް ޢިލްމު އުގަންނައި ދެއްވިއެވެ. ދޮންތުއްތުދީދީ އަމިއްލައިން ދިރިއުޅުއްވުމަށް ވަކިގެއެއް އަޅުއްވައިގެން އެގޭގައި ކިޔަވާދެއްވަން ފެއްޓެވުމުން އެގޭގެނަން މަޝްހޫރުވެގެންދިޔައީ ''މަދްރަސާގެ'' މިނަމުންނެވެ. މީގެ 15ވަރަކަށް އަހަރާއި ހަމައަށްވެސް ފުވައްމުލަކުގައި ކިޔަވައިގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި މިދޮންތުއްތުދީދީގެ ދަރިވަރުން ހިމެނެއެވެ. ހިޖްރީގޮތުން 1357 ވަނަ އަހަރު ޒުލްޤައިދާމަހުގެ 14ވަނަ ދުވަހު ދޮންތުއްތުދީދީ އަވަހާރަވީއިރު ޢުމުރުފުޅަކީ 57 އަހަރެވެ. ކިޔަވައިގެން ތިއްބަވާ ޢާއިލާތަކާއި ގުޅިފައިވާ ބޭފުޅުންނާއި، ތަނަވަސްކަން ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ބައެއް ބޭފުޅުންނާއި ކިޔަވާހިތްވެގެން އަމިއްލަ މަސައްކަތުން ޢިލްމު އުގެނިވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅުން އެކިގޮތްގޮތަށް މަސައްކަތް ކުރައްވައިގެން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ޢިލްމުއުގެނެމުން ދަނިކޮށް ހިޖުރީގޮތުން 1365 ވަނަ އަހަރު ސަރުކާރުން ފުވައްމުލަކުގައި 4 މަދްރަސާ އެޅުއްވިއެވެ. މިމަދަރުސާތައް އަޅާފައިވަނީ ވަށައިގެން ވަކަރުޖަހާފައި ތޮށަލިން ހިޔާކޮށްފައެވެ. ދޫނޑިގަމް މާލެގަމް ދެއަވަށު މީހުން ކިޔެވުމަށް އެޅުއްވި މަދްރަސާގެ ނަމަކީ މަދްރަސަތުއް ނޫރާނިއްޔާއެވެ. ފުނާޑު މިސްކިތްމަގު ދެ އަވަށު މަދްރަސާގެ ނަމަކީ މަދްރަސަތުލް ހިދާއިއްޔާއެވެ. ދަޑިމަގު ދިގުވާޑު ދެއަވަށުގެ މަދަރްސާގެ ނަމަކީ މަދަރްސަތުލް ފައެސިއްޔާއެވެ. މިހަތަރު މަދްރަސާ އެޅުއްވުމާއި ކިޔަވާދެއްވުމުގެ ކަންތައް ހަމަޖެއްސެވުމަށް ސަރުކާރުން ފޮނުއްވީ އަލްމަރްޙޫމް އާދަމް ނަސިރު މަނިކެވެ. މިހަތަރު މަދަރްސާ ހުޅުވުނީ 09 ރަބީޢުލްއާޚިރު 1365ވީ ބުދަދުވަހުއެވެ. އެއީ މީލާދީން 13 މާރޗް 1949 އެވެ.

އާދެ! ފުވައްމުލަކުގެ މީހުންނަށް ސަރުކާރުގެ އެހީގައި ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ކިޔެވޭނެ ގޮތް މެދުވެރިވީއެވެ. މިމަދަރްސާތަކުން ބޮޑެތިމީހުންނާއި ކުޑަކުދިން ކިޔަވަމުން ގެންދިޔައެވެ. އެދުވަސްވަރު ރަށުގެ އާއްމު ތަޢްލީމު އޮތް ހާލަތަށް ބަލާއިރު ސަރުކާރުން ފެއްޓެވި މިމަސައްކަތުގެ ނަތީޖާވެސް ރަގަޅެވެ. މިހަތަރު މަދަރްސާގައި ކިޔަވައިދެއްވި މުދައްރިސުންގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ފުވައްމުލަކުން ތަޢްލީމު އުގެނިވަޑައިގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައިވެސް ކުރިންދެއްނެވި ދޫޑޭރެ ދޮންތުއްތުދީދީގެ ދަރިވަރުން ހިމެނެއެވެ. މިއިން ކޮންމެ މަދަރްސާއެއްގައިވެސް ފުރަތަމަ ތިއްބެވީ ދެ މުދައްރިސުންނެވެ.މަދަރްސާތައް ހިންގެވުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުއްލެވީ މުދައްރިސުންނެވެ.އެކިފަހަރު އެކިގޮތަށް ބަދަލުވަމުން ދިޔަނަމަވެސް މިމަދަރްސާތަކުގައި ކިޔަވައި ދެއްވީ މިދަންނަވާ ބޭފުޅުންނެވެ.

1. އަލްމަރްޙޫމް ކަރިއްޔާ ކަޅުތުއްތުދިދީ (އިބްރާހިމް ފިކުރީ)

2. އަލްމަރްޙޫމް އަހުމަދު އަލިދީދީ (ދޫޑޭރެ ފާތުމަތުދީދީގެ އަހުމަދުދީދީ)

3. އަލްމަރްޙޫމް ރަނުއަރާގެ ހުސެއިންދީދީ

4. އަލްމަރްޙޫމް ބެރިމަގު އިބްރާހިމް ހުސެއިންދީދީ

5. އަލްމަރްޙޫމް ނަޔާގޭ ޢަބްދުﷲ މުފީދު

6. އަލްމަރްޙޫމް މަގިއެދުރުގޭ އިބްރާހިމްދީދީ

7. އަލްމަރްޙޫމް ހުވަނދަގެ އަހުމަދު ވަހީދު (ކެނެރީގެ)

8. އަލްމަރްޙޫމް ހުސެއިން އަފީފް (ދޫޑިގަމު ބެއްޔަ)

9. އަލްމަރްޙޫމް މެދެގެދަރު އަހުމަދު އިބްރާހިމްދީދީ

10. އަލްމަރްހޫމް ކެންނާރި އިބްރާހިމްދީދީ

11. އަލްމަރްޙޫމް އަސްރަފީގެ އިބްރާހިމް ސައީދު

12. އަލްމަރްޙޫމް ބަހާރުގެ އިބްރާހިމްދީދީ (ކޭހިގެ އިބްރާހިމްދީދީ)

13. އަލްމަރްޙޫމް ދޫޑިގަމް އެދުރުގޭ އަހުމަދުދީދީ (އަހުމަދުޒަކީ)

14. އަލްމަރްޙޫމް ޢަބްދުﷲ ޙުސެއިންދީދީ އިހަލަގެދަރު

15. އަލްފާޟިލް އަހުމަދު އިބްރާހިމްދީދީ ހުދުފިނިފެންމާގެ

އާދެ! ރަށްވެހިކަމުގެ ދުވަސްވަރު ފުވައްމުލަކު އަތޮޅުވެރިކަމުގެ މަގާމުގައި އަލްއުސްތާޛު މަރްޙޫމް މުހައްމަދު އިބްރާހިމް ލުތުފީ ހުންނެވިއިރު ރަށުގެ ތަޢްލީމަށް އަނެއްކާވެސް އިތުރު ކުރިއެރުމަކާއި ދިރުމެއް ލިބިގެންދިޔައެވެ. އެއީއަތޮޅުގޭގައި ޚާއްސަކްލާހެއްގެ ނަމުގައި ކުލާހެއް ހުޅުވައިގެން ކިޔަވާދެއްވަން ފެއްޓެވުމުންނެވެ. މިކްލާހުގައި ޢަރަބި، ޢަރަބިތާނަލިޔުން، ކިޔަވާދެއްވި މުޙައްމަދު އިބްރާހިމް ލުޠުފީއެވެ. ދިވެހި ކިޔަވާދެއްވީ ހުވަނދަގެ އަލްމަރްހޫމް އަހުމަދު ވަހީދު (ކެނެރީގެ) އެވެ.ދިވެހި ބަހުގެ ޤަވާއިދުގެ އިތުރަށް މީހުންނާއި މުޚާތަބުކޮށް ވާހަކަދެއްކުން ބަޙްސްކުރުން މަޒްމޫނުލިޔުން، ޅެންވެރިންނާއެކު ހަވީރުކުރުން، ބައިތުބާޒީކުރުންފަދަ މިކްލާހުން އެގެމުން ދިޔައެވެ. މިކަލާހުގެ ކިޔެވުން އަހަރެއްހާދުވަސްވީތަނާ 1372 ވަނައަހަރުގެ މުޙައްރަމް މަހުގެ ތެރޭގައި މުހައްމަދު އިބްރާހިމް ލުޠުފީ ފުވައްމުލަކު އަތޮޅުވެރިކަމުން ވަކިވެވަޑައިގަތުމުން މިކްލާސް ހުއްޓުނީއެވެ. މިދެންނެވި ޚާއްސަ ކުލާހުގައި ކިޔަވާދެއްވީ ހުވަނދަގެ އަޙްމަދު ވަހީދަކީ ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި މާލޭގައި ހިންގެވި ދާރުލްއިގާމާގައި ތިއްބަވާގެން ތަޢުލީމް ޙާސިލްކުރެއްވި ބޭފުޅެކެވެ. އެދުވަސްވަރު އަހުމަދު ވަހީދާއެކު ކިޔަވާވިދާޅުވި އަނެއްބޭފުޅަކީ ދަޑިމަގު އާބާދުގެ އަލްފާޟިލު ޢަބްދުﷲ ރަފީޤެވެ.

އާދެ! ކޮންމެއަކަސް ކުރިންދެންނެވި ހަތަރު މަދަރުސާ ހިންގަމުން ދަނިކޮށް ރަށްވެހިކަމުގެ ދުވަސްވަރު ރަށުގެ މަގުތައް ހެދުމުގެ ތެރޭގައި ދެމަދްރަސާ ދެމަގަކަށް ނެގުނީއެވެ. އަނެއް ދެމަދަރުސާގައި ކިޔެވުމުން ދަނިކޮށް ރަށުގެ ބޮޑުމަދަރުސާއެއްގެ ގޮތުގައި މިހާރު ފުވައްމުލަކު އަތޮޅުގެ އިމާރާތް ކުރަމުންމިދާ ބިމުގައި ވަކަރުން މަދަރުސާއެއް އަޅައިގެން އެމަދަރުސާގައި ކިޔަވާދޭން ފެއްޓުމުން ކުރިންހުރި ދެމަދަރުސާވެސް އުވުނީއެވެ. ދެންހުރީ ހަމައެކަނި ފަހުންމިއެޅި މަދްރަސަތުލް ހިދާޔާއެވެ. މިމަދަރުސާގެ މުދައްރިސުންގެ ތެރޭގައި ބެރިމަގު އިބްރާހިމް ހުސެއިންދީދީ އިހަލަގެދަރު އަބްދުﷲ ހުސެއިންދީދީ، ދޫޑޭރެ ފާތުމަތުދީދީގެ އަޙްމަދުދީދީ (ރޯޒްމީޑް އަޙްމަދު ޢަލިދީދީ) ހުވަދަގެ އަޙްމަދު ވަޙީދު (ކެނެރީގެ އަޙްމަދު ވަޙީދު) ނަޔާގެ އަބްދުﷲ މުފީދު، މެދެގެދަރު އަޙްމަދު އިބްރާހިމްދީދީ، އަސްރަފީގޭ އިބްރާހިމް ސައީދު ހިމެނިވަޑައިގަނެއެވެ. މިމަދަރުސާއިން ގިނަކުދިންތަކެއް ކިޔަވަމުން ދަނިކޮށް އެއްރެއަކު ހުޅުރޯވެގެން މަދަރުސާ މުޅިން އެދީއެވެ. އޭގެފަހުން އަލުން އެޅި މަދަރުސާވެސް ހުރީ ކުރިން އަދައިގެންދިޔަ މަދަރުސާ ހުރި ބިމުގައެވެ. ފަހުން މިއެޅި މަދަރުސާގެ ނަމަކީ މަދްރަސަތުލް އިނާޔާއެވެ. މިމަދަރުސަތުލް އިނާޔާއާއި، އަދައިގެންދިޔަ މަދްރަސާގެވެސް ފުރަތަމަ ނާޒިރަކީ ހުވަދަގެ އަޙްމަދު ވަހީދުއެވެ. އޭނާއަށްފަހު އިނާޔާ މަދްރަސާގެ ނާޒިރުކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި ރަންދުވަރު މުޙައްމަދު ސަޢީދު، ހުދުފިނިފެންމާގޭ އަޙްމަދު އިބްރާހިމްދީދީ، މެދެގެދަރު އަޙްމަދު އިބްރާހިމްދީދީ، އަދި މާދަޑިގޭ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ހިމެނިވަޑައިގަނެއެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ފުވައްމުލަކުގައި އިގިރޭސިބަސް ކިޔަވާދޭން ފެއްޓެވި މަދްރަސާއަކީ މިޢިނާޔާ މަދްރަސާއެވެ. އިގިރޭސިބަސް ކިޔަވައި ދެއްވީ މެދެގެދަރު އަޙްމަދު އިބްރާހިމް ދީދީއެވެ. އޭނާ އިގިރޭސި ކިޔަވާވިދާޅުވީ މާލޭގެ އެކިއެކި ބޭފުޅުންގެ އަރިހުންނެވެ. މިމަދްރަސަތުލް އިނާޔާގެ ލަވަޔަކީ ފުވައްމުލަކުގެ ފުރަތަމަ މަދްރަސީލަވައެވެ. މިލަވަ ހެއްދެވީވެސް މެދެގެދަރު އަޙްމަދު އިބްރާހިމް ދީދީއެވެ. އެލަވަ ތިރީގައި މިވަނީއެވެ....

މަދްރަސީ އިނާޔާ މަދްރަސީ އިނާޔާ

މަދްރަސީ މަޤާސިދުގެ މަތިވެރި ފަޚްރު

ޢުލޫމުގެ މިމަތިވެރި ޢިމާރާތުގައި

ސުލޫމުގެ އަސަރު ފިލުވުމުގެ އެދުމުގައި

ޤުލޫބުގެ އުފާތައް ނިކަން އިތުރުވާ

ސުލޫކޭރަގަޅު ހޯދަނީ މުޢުތަބަރު

ދަނބާ މޫނިމާ އޯކިޑާ ވައިލެޓާ

ވަފާތެރިގޮތުން ވާދަކުރަމުން މިދާ

ނަޔާރޫޙްތައް ދިރުވަމުން ވަތަނުގާ

ޖަހާލަތުގެ ފިލުވައިދެނީ ވިހެޒަހަރު

ޢިނާޔާ މަދްރަސާގެ މިވަސީލަތުން

މިތާއަލިކުރާ ގިސްމަތުގެ ތަރިތަކުން

ވިދާލާސުޢާއުގެ މިރަން ދަޅަތަކުން

ދިމާއަށް ތަސަށްވަރުވަނީ ހައެނަޒަރު

ނުލާ އޯކިޑާ އަދި ހުދާ އެކުވެގެން

ކުލާގައިމިވާ ރީތި ތަރުތީބަކުން

ކުރާ މަދްރަސާ ސަރަފުވެރިވީ ގަދަރު

ކުރާހިތްތަކޭ މީފަޙްރުވެރި އަސަރު

މިޤައުމަށް ޙަޔާތެއް ނިކަން ރޯޝަނީ

މިދައުރުގެތެރޭ ހޯދުމަށް މަދްރަސީ

މި ޤައުމުގެ ދަރިންވާ މިޤުރުބާނަކީ

ވިޢައުލާ މިސާލޭ ލިބޭށަވި ނަސްރު.

އާދެ! މި މަދަރްސަތުލް އިނާޔާގެ ކިޔެވުންވެސް ދުވަސްކޮޅަކުން ހުއްޓުނީއެވެ. އޭގެ ފަހުގައި އަތޮޅުގޭ ގޮތިތެރޭގައި 1995 ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރުވެސް ''ކުނދުރުމާގެ''ކިޔާ އިމާރާތުގައި ރައްޔިތުންގެ ސްކޫލެއް ހުޅުވުނީއެވެ. ޏ.އަތޮޅު ޕްރައިމަރީ ސްކޫލުގެ ނަމުގައެވެ.މިސްކޫލް އިނގަމުންދަނިކޮށް 11 ނޮވެމްބަރ 1978 ގައި ކުރީގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމް ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައީސްކަމުގެ މަޤާމާއި ޙަވާލުވެވަޑައިގެން ރާއްޖެތެރޭގެ ތަޢްލީމް ކުރިއެރުވުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވުމާއި ގުޅިގެން މި ޏ.އަތޮޅު ޕްރައިމަރީ ސްކޫލަކީ ސަރުކާރުން ހިންގަވާ ތަނަކަށް ހަމަޖެއްސެވީއެވެ. އެއީ 1980 ވަނަ އަހަރުގެ ދިރާސީއަހަރު ފެށުމާއެކުގައެވެ. އޭރު މި ޕްރައިމަރީ ސްކޫލުގެ ޓީޗަރަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ ޕްރައިމަރީ ޓީޗިންގ ކޯސް ހައްދަވައިގެން ފުވައްމުލަކު ކިޔަވައިދޭ ތަނެއްގެ ވަޒީފާ ލިބުނު މިހާރު ފުވައްމުލަކު ސްކޫލުގެ ޑެޕިއުޓީ ޕްރިންސިޕަލް އަލްފާޟިލް އަހުމަދު އަލިދީދީ މަދިނާއެވެ. އޭގެ ދުވަސްކޮޅެއްފަހުން ސަރުކާރުން ރާއްޖެތެރޭގައި އަތޮޅު މަދަރްސާތައް އަޅުއްވާދެއްވަން ފެއްޓެވުމާއިވެސްއެކު މި ޕްރައިމަރީ ސްކޫލް އަތޮޅު މަދަރްސާއަކަށް ބަދަލުވީއެވެ. އަދި މިހާރު އަތޮޅުގޭ ޢިމާރާތް ކުރަމުންއެދާ ބިމުގައި ވަކަރުން އަތޮޅު މަދަރްސާ އެޅުއްވީއެވެ.

މި އަތޮޅު މަދަރްސާގެ ފުރަތަމަ ނާޒިމަކީ އޭރުގެ ކަތީބު ފިނިވާގޭ އަލްމަރްޙޫމް އަލީ މޫސާދީދީއެވެ. އޭގެފަހުން އޭރުގެ ކަތީބު ރަންދުވަރު އަލްމަރްޙޫމް މުޙައްމަދު ސައީދުވެސް ނާޒިރުކަން ކުރެއްވިއެވެ. މި އަތޮޅު މަދަރްސާގެ އެންމެ ފަހުގެ ނާޒިރަކީ ބަހާރުގެ އަލްމަރްޙޫމް ކޭހިގޭ އިބްރާހިމްދީދީއެވެ. އާދެ! 20 އޭޕްރީލް 1982 ގައި ފުވައްމުލަކު އަތޮޅު ތަޢްލީމީ މަރުކަޒު ހުޅުވުމާއި ގުޅިގެން އަތޮޅު މަދަރްސާ އުވާލެވުނު ކަމުގައިވިޔަސް ތަޢްލީމީ މަރުކަޒުގައި ކިޔަވާދޭން ފެއްޓުމުން ފުވައްމުލަކުގެ ދަރިވަރުންނަށް ތަޢްލީމް ލިބެންފެށީ ހީވެސްނުކުރާފަދަ މަތިވެރި ދަރަޖައަކަށެވެ. ފުވައްމުލަކުގެ ތަޢްލީމަށް ލިބެންފެށީ ނިހާއީ ތަރައްޤީއެވެ. ތަޢްލީމީމަރުކަޒުން ކިޔަވަމުންދާ ކުދިންގެ އަދަދު އިތުރުވަމުންދާ ވަރަކަށް މުދައްރިސުން އިތުރުކުރަށްވަނީއެވެ. ހެޑްމާސްޓަރގެ އިތުރަށްވެސް އިސްމަޤާމުތައް އިތުރުކުރައްވަނީއެވެ. އެންމެފަހުން މިހާރު ސްކޫލް ހިންގަވަނީ ޕްރިންސިޕަލެކެވެ. އަދި ކުދިންގިނަވެ ޖާގަ ދަތިވާވަރަކަށް ޢިމާރާތްތައް އިތުރުކޮށްދެއްވަނީއެވެ. ކޮންމެއަކަސް 20 އޭޕްރީލް 1982 ގައި ހުޅުވުނު ތަޢްލީމީ މަރުކަޒުން ތަޢްލީމް ޙާސިލްކުރި ގިނަދަރިވަރުންނަކީ މިއަދު ތަފާތު މަޤާމުތަކުގައި ތިއްބަވައިގެން ޚިދުމަތް ކުރައްވާ ބޭފުޅުންނެވެ.